Benzen u zeničkom zraku

Ovih dana su građani Zenice bili uznemireni zbog porasta zagađenosti zraka benzenom. Na web stranici gradskog sistema za monitoring su koncentracije bile i trocifrene, što je kod građana izazvalo sumnju da se nešto dešava u ArcelorMittalu. Eko forum je o tome odmah obavijestio civilnu zaštitu grada i kantona, federalnu inspekciju i gradsku službu za komunalne poslove, ali niko od njih nije reagovao. Iz medija smo saznali da je inspekcija navodno izvršila inspekcijski pregled i da nije utvrdila nikakve neregularnosti.

Prvo se postavlja pitanje da li se izmjereni i objavljeni podaci uopšte mogu smatrati validnim, jer znamo da se kalibracija mjernih uređaja ne vrši po propisima, a da pristup mjernim uređajima i dalje ima samo firma Dvokut. U takav sistem monitoringa opravdano sumnjamo, jer ista firma vrši usluge i za zagađivače i za građane. Iako smo od građana primali pozive s upozorenjima da baklja na kojoj bi se trebali spaljivati plinovi sa koksare ne gori, što bi značilo da se koksni plin sa svim nusproduktima koksare, pa i benzenom, ispušta direktno u atmosferu, inspekcija tvrdi da nije utvrdila prekoračenje emisija i nekontrolisano ispuštanje plinova. Ne znamo na osnovu čega to tvrde kad inspekcija uopšte nema uređaje za mjerenje emisija. Eko forum je više puta od inspekcije zahtijevao dodatna mjerenja emisija benzena na koksari, ali smo umjesto tih mjerenja od inspekcije dobijali objašnjenja da “su ekološki projekti u fazi realizacije i da sačekamo okončanje tih projekata!?!”.

Ne znamo zašto kompanija ArcelorMittal Zenica stalno odlaže postavljanje tri video kamere na koksari za stalni, 24 satni nadzor (platforma, koksna i mašinska strana) kako bi se omogućilo kvalitetno praćenje poduzetih mjera na smanjenju emisija sirovog koksnog plina iz nekontrolisanih izvora na koksnoj bateriji. Prema okolinskoj dozvoli rok realizacije je bio godinu od izdavanja okolinske dozvole. Od tada je prošlo već 4,5 godine, a ta mjera nikad nije sprovedena.

Plan interventnih mjera ne predviđa bilo kakve mjere u ovakvim slučajevima, tako da gradska služba za komunalne poslove zasad nema uporište za poduzimanje mjera, ali federalna inspekcija ima obavezu da organizira dodatna mjerenja, utvrdi uzrok i poduzme mjere protiv zagađivača.

Napominjemo da je benzen opasna zagađujuća materija, koja nakon dugotrajnog izlaganja izaziva probleme u vidu anemije, smanjenja imuniteta, problema s reproduktivnim organima, a poznato je da dovodi do pojave leukemije. Osim zrakom, prenosi se i tako što se veže za čestice prašine, čijim udisanjem prodire duboko u respiratorni sistem i dalje u krv.

U Zenici jedino nevladin sektor čini napore da se nešto učini na smanjenju zagađenja zraka. Forum građana Zenice se obratio Eko forumu da zajednički pokušamo naći rješenje jer su nadležne institucije opet zakazale. Situacija s benzenom nas je zatekla da javnosti ne znamo saopštiti ništa drugo osim poziva na pritisak nadležnim vlastima da zaštite građane od prekomjerne zagađenosti zraka. Iako bi nadležni to trebali uraditi i bez nas, više puta se desilo da reaguju tek kad Eko forum alarmira medije.