Spalionice otpada – lažno rješenje u BiH?

Edukacija na temu spalionica otpada u Bosni i Hercegovini održana je u organizaciji udruženja Eko Forum Zenica. Edukacija je organizovana na zajedničku inicijativu udruženja – članica Eko BiH mreže i realizirana je uz podršku projekta “Misli o prirodi!”, kojeg implementira Centar za promociju cilvilnog društva, a finansijski podržava Švedska.

Da li su spalionice otpada održivo rješenje kakvim se predstavljaju javnosti u Bosni I Hercegovini? Da li se izgradnjom spalionica zapravo društvo “rješava otpada” i smanjuje emisije gasova sa efektom staklene bašte?

Ovo su neka od ključnih pitanja na koje je odgovore ponudila edukatorica Milica Končar, diplomirana biološkinja i dugogodišnja aktivistkinja na temi otpada u Bosni i Hercegovini. Oko 15 učesnika iz ekoloških organizacija imali su priliku saznati više opštih informacija o spalionicama otpada, historijatu i tehnologijama koje se koriste, kao i zanimljivoj terminologiji tj. šta se sve naziva i podrazumijeva pod spalionicama otpada. Pored toga, data je šira slika u vezi sa projektima spalionica u EU –  od zatvaranja pogona spalionica u zemljama EU s jedne strane, do sve intenzivnijeg razvoja projekata spalionica u zemljama u razvoju (poput BiH) s druge strane.

Štetni uticaji spalionica otpada na životnu sredinu podrazumijevaju emisije dioksina i furana, proizvodnju i odlaganje (taložnog i lebdećeg) pepela te u određenom omjeru i emisije gasova sa efektom staklene bašte što je nepovoljno po životnu sredinu I klimu. Osim toga, investitori često najavljuju korištenje odnosno spaljivanje komunalnog otpada iz lokalnih zajednica – ali se zapravo radi o drugačijem scenariju: ili o uvozu otpada iz inostranstva ili o upitnim vrstama otpada, koji u sebi sadrži organske ili toksične materije, a koje spaljivanjem prouzrokuju još veću štetu po okoliš.

Problemi koje uzrokuju spalionice otpada su višestruki i nažalost u Bosni I Hercegovini postoji nekoliko primjera loših praksi kada su u pitanju: paušalne, neprecizne i ponekad lažne informacije koje se prezentuju javnosti, studije opravdanosti I uticaja na životnu sredinu veoma upitnog kvaliteta, nepostojanje monitoringa emisija i sl. S tim u vezi, na radionici su bili prisutni i aktivisti iz lokalnih zajednica pogođenih problemom izgradnje spalionica, koji su sa učesnicima podijelili svoja iskustva i aktuelnosti u akciji protiv izgradnje spalionice u svojim zajednicama.

Time je data i praktična slika nepovoljnog djelovanja spalionica otpada na konkretnim primjerima opština Bosanski Petrovac, Vlasenica, Zvornik i Lopare.

Zajednička poruka koja je prenesena na radionici jeste da se vrlo oprezno pristupi ovoj problematici, posebno u lokalnim zajednicama u kojima su ovi projekti već najavljeni od strane investitora i/ili jedinica lokalne samouprave. Javnost mora biti pravovremeo upoznata sa svim planovima, informacijama i konsultacijama u vezi sa projektima spalionica otpada, a lokalni aktivisti i organizacije bi trebali zahtijevati transparentno učešće I pravovremeno reagovati na sve okolnosti kroz pitanja, primjedbe I komentare investitoru i relevantnim institucijama koje izdaju dozvole za izgradnju spalionica.

Praktični koraci, procedure i zakonodavstvo predstavljeni su učesnicima, kao i raspoloživost i podrška mreže Eko BiH u slučaju pojave interesa za projektima spalionica otpada u lokalnim zajednicama u BiH.

Ova aktivnost realizirana je uz podršku projekta “Misli o prirodi!” koji implementira Centar za promociju civilnog društva, a finansijski podržava Švedska.