Javno predstavljeni rezultati istraživanja genotoksičnosti

U Sarajevu su danas predstavljeni rezultati istraživanja genotoksičnosti provedenih od 2022. do 2024. godine. Opšti cilj istraživanja je utvrđivanje nivoa koncentracija policikličkih aromatskih ugljikovodika (PAH) i volatilnih organskih spojeva (VOC) u zraku, te vršenje genotoksikološkog monitoringa u Lukavcu, Zenici i kontrolnoj lokaciji (selo Ribnica kod Zavidovića).

Istraživanja su provedena kroz projekte “Jačanje odgovora na sigurnosne rizike od klimatskih promjena”, koji finansira Organizacija za sigurnost i saradnju u Evropi (OSCE), “Misli o prirodi!” koji implementira Centar za promociju civilnog društva, a finansira Švedska, te “Mjerenje PAH i VOC za genotoksikološki monitoring” uz podršku Evropskog fonda za Balkan.

Laboratorij za monitoring okoliša Instituta “Kemal Kapetanović” (Univerzitet u Zenici), pružio je usluge mjerenja nivoa zagađenja zraka, a Institut za genetsko inženjerstvo i biotehnologiju (Univerzitet u Sarajevu) pružio je usluge biomonitoringa.

Osnovni ciljevi nisu ostvareni, zbog prepreka koje su napravile javne zdravstvene ustanove.
Prvobitna ideja je bila da vršimo biomonitoring mlađe populacije (10-12 godina) kao najbolji uzorak, neizložen drugim uticajima, ali nismo mogli dobiti dozvolu od nadležnih institucija. Poređenjem rezultata mjerenja VOC i PAH i biomonitoringa iz Zenice i Lukavca i sa kontrolne ruralne lokacije, može se zaključiti da su visoke vrijednosti specifičnih zagađujućih materija u zraku i visok stepen oštećenja DNK zabilježeni na svim posmatranim lokacijama, uključujući i ruralne sredine.

Bez obzira na sve nedostatke, uočeno oštećenje DNK ukazuje da ovo pilot istraživanje treba sprovesti na većem uzorku, tokom zimske i ljetne sezone, uzimanjem i uzoraka krvi (leukocita), uz prikupljanje drugih pokazatelja opšteg zdravlja. To istraživanje bi morale da sprovedu ustanove javnog zdravstva.

Nakon prezentacije rezultata, predstavnici Federalnog ministarstva zdravstva, Federalnog ministarstva okoliša i turizma, Federalnog hidrometeorološkog zavoda i Zavoda za javno zdravstvo Tuzlanskog kantona izrazili su spremnost da učestvuju u nastavku ovog istraživanja.

Izvještaj je dostupan za download na našoj web stranici.